شڀ جعرٓفّـ الله جعانْ جػْ ءِ ، جٔڪػّ ائهػّ يائٍػاة جػّ ىانػ، جػًٍِ جػّ ٌػَ يػّ دػاٌْ ، ٌػَ قرك يػّ يػرٓ، ُئشَ کاـ زٌدف آُْ ۽ رٍُدق، جًٍِ ُْ دٌٔا خهلْ اشػاـ کػْ آيػاـ جػْ دقنػث شػاـ ٌّازٓػّ، شػڀ کػاـ الهػْ ۽ افضػم پٔغيتر جّ اىحْ ةٍآائًٔ . دٌٔا ۾ قڎّٓـ قڎّٓـ ئّـ پٍٍِجْ جياؾ قجلاؾ ۽ ٌفعْ پِچائڻ جْ يرك جّجھ جّ ىريز آًُ پر لاؿ طّر جْ ٌٍڍڏًٓ ئً کْ حلٔر شيجِْ يرك ڇڏك ڎٌّ قٍٓدق آُْ. ىک جِڙك ٌٍڍڏك ىخهّؽ جْ ةارك ۾ يًٍِ کْ فرصث آُْ جّ اـ جْ ةارك ۾ شّچ يرك ، الله جعانْ جْ حڪيث جّ جهّق صرؼ شيٍڊـ ، جتهً ۽ ٻًٔ قڎًٓ ئً ۾ ٌَ ٿّ اچْ ىگر ٌٍڍڏك ىاکْءَ جْ ىک ۾ ةَ قڎك حڪيث آُْ. اُا ُكدرة جْ لجائتاة آُْ ، جّ قڎا قڎا للم قارا دٌگ رُجْ قٓا جَ ىاکْءَ جْ ىاٌارك جا خاٌا ِ ئئً ةراةر ، گڏٓم ، ىاٌارق ىڪيم ، خّةصّرة ، ىضتّط ۽ يارٓگركءَ شاـ ٺِٔم آُْ. آخر اُّ رٓاضْ جّ لهو ، ىڪيم ضاةطْ شاـ رُڻ جّ اصّؾ ۽ پٍٍِجْ شردار راڻْ چٌّڊك اـ جْ اجتاع يرڻ کٔس يًٍِ شٔکارّٓ . ىاکْءَ جْ ىک ىاـ ُخاص كصو جْ يِْ (ىاکْ) ٌڪرك ٿْ جٔڪا ىاڻًِ ءِ يفا آُْ اـ جْ پٔٽ ىاـ ٌَ صرؼ ىاکْ ىگر رائٔم جٔهْ ، ىٔڻ ۽ ٻّٔـ ئحرّٓـ ئْ اُو ئّـ ٌڪرـ ٿّٔـ. ىاکْ جْ ىک جّ ذير كرآـ يرٓو جْ شّرة ٌحم (ىڪْ ُشّاٺاقَِٓ آٓحً جْ ىشحيم) جْ ٻً آٓحً86۽86۾ آُْ. ىاکْ كدرجْ ىٺّ پاڻٔاٺّ ىادق جٔڪّ ىاکْ جْ ىک جْ ذرٓعْ گهً جْ اٌدر ىّجّد رس ىاـ جٔار ٿٍٔدق آُْ، ىاکْ جْ ىک اـ کْ ُكصو جْ گهً ٓ(ٌّٔفهّرؾ) ، ٓا ىخحهف كصو جْ گهً (ىهٽٔفهّرؾ) ىاـ ٓا يڏًُ يڏًُ ، اـ کْ ٻّٽً جْ ذرٓعْ پٔدا ٿٍٔدڏ ىخحهف ئئائْ پاڻٔاٺْ ىادـ ىاـ ةَ جٔار يٍدك آُْ جًٍِ کْ قرك (ٌّـ فهّرؾ) چئتّ آُْ. ىکّٔـ گهً ىاـ رس ۽ ٻّٽً جْ ٻاُرًٓ حصْ ۾ پٔدا ٿٍٔدڏ ئئائْ پاڻٔاٺْ ىادك کْ گڏ يرك ىاٌارك ) (COMBجائًٔ کڻْ قٍٓدّٓـ آًُ ، جحْ اُْ ئئائْ ىادا ۽ رس پچْ ىاکْ جْ صّرة اخحٔار يٍدا آًُ. viii شٍڌ ۾ لاؿ طّر جْ ىاکْ فٔترقركءَ ، ىارچ ۽ اپرٓم ىٍِْٔ ۾ جياؿ گھڻْ ىهْ ٿْ ڇّ جّ ُْ ىّش ِ و ةِار جا ىٍِٔا آًُ، ةِار جْ ىّشو جا فصم ، ڀاڄّٔـ ۽ ىّٔا خاص يرك گم جٔار يٍدا آًُ جً ۾ شرٌ َ َِ ، ُنّشڻ ، ىٽر، چڻا ، گّةْ، قڻ قٓڙُْ ( َ قؾ جّ كصو) ، ُٔرڻ ، جّرّٓـ ، گلاب ، گٍٔڊق، چٍتٔهْ ، ليهداس ، اٌب ، ٌو ، کجْ ، َا ُ ڪ ، ٻٔر ، زٓحّـ ، ٻٻر، ڇأًُ، قاڱڻ، ةاداؿ ، اشٽاةٔرك، ڌاڻا، آنّةخارا ، ٌاشپاجْ، پٔز، صّؼ، قٌگّ، شّرج ُ ىکْ ، اکرقٽ، گّگڙق، زردانّ ، اِنصْ، ٌارٌگْ ، اٌگّر ۽ کّپرق لاؿ طرح شاـ ىشِّر آًُ، حٔدرآةاد ۽ ىٔرپّر خاص ضهعْ ۾ جياؿ گھڻْ ىاکْ ىهْ ٿْ ڇّ جّ اجْ اٌتً جا ةاغ گھڻا آًُ . ىاکْءَ جْ ٌئًٔ شر جٔار ٿٔڻ جّ ليم كدرجْ طرح51کاـ03ڎًٍِٓ جْ اٌدر ىڪيم ٿٍٔدق آُْ، ىاکْ ءُڻ جّ طرٓلّ جياؿ شادق ۽ رقآحْ ، جًٍِ ۾ ڄاڻ رکٍدڏ ىاڻِّ ىک جْ ٌلصاـ ڎٓڻ کاـ شّاِ ئْ ىاکْ يڍك قٺٍدا آًُ جًٍِ ۾ پاڻْ جْ ڦُّارك ۽ دقًُٔ جّ اشحعياؾ لاؿ آُْ. ٻٍِْ طرٓلً شاـ ىاکْ جّـ ىکّٔـ ىاٌارق ڇڏك اڎرڻ يرقع يٍدّٓـ آًُ ، جًٍِ يرك ىاکْ کهٔم ٌظر آٍدك آُْ ۽ ُّ آشاٌْ شاـ يًٍِ ُپاشْ کاـ شّراخ يرك ىاکْ ٿاٌّءَ ۾ ءٍُٔدا آًُ. ُڪڙك ىاکْ جْ ىاٌارك جّ قزـ ًُ ىّشو ۾51کاـ03ڎًٍِٓ جْ ىدك دقراـ 133 گراؿ کاـ0333گراؿ جائًٔ ٿٍٔدق آُْ. ىلانْ جْ ةاةً ۾ ىّضّع جّ جعارؼ ، اُئػث ق افادٓػث ، چٌّػڊڻ جػّ شػتب ، ىلصػد ، نکػڻ جػّ طرٓلٔڪػار ، شػاةلَ يو جّ جائزق، ىاکْءَ جْ اُئث كرآـ يرٓو ، حػدٓخ يػرٓف ، حضػّر ايػرؿ صلى الله عليه وسلم جػً جػْ خػّاةً جػْ جعتٔػر ، خهفػاِ رايػدًٓ رضي الله ، ىخحهػف اصػحاب شػّ رـ رضي الله ، انِػاىْ ، غٔػر انِػاىْ ىػذُتً جِػڙقڪ لٔصػائٔث ، ِّٓدٓػث ، ٍُدقىث ۽ ٻڌىث جْ ةٔاًٌ جْ رقيٍْءَ ۾ اجاگر يئْ قئْ آُْ . ىاکْءَ جْ ىاٌارك ۾ ىهٍدڏ ئً جػّ اشػحعياؾ. جِػڙقڪ رائٔػم جٔهػْ ، زرگػم ، ىػٔڻ قغٔػرف ، ىػاکْءَ جػْ ئئػائْ جرجٔب ، ىاکْ جا رٌگ ، ظػاُرك يػڪم ، ىػاکْ جػْ درجػا ةٍػدك ، ىػاکْ ۾ ىّجػّد غػذائٔث ۽ لػلاج قارا ىريػب ، ىاکْ شاـ خحو ٿٍٔدڏ ةٔيارًٓ جػا ٌػاء، اـ شػاـ گڏقگػڏ اصػهْ ۽ ٌلهػْ ىػاکْ جػْ شػ اڻش ، يػّگر جػْ ةٔيػارك جػْ حانث ۾ ىاکْ جْ اشحعياؾ يرڻ جا جفصٔم ڎٌا قٓا آًُ. ًُ ٌٍڍڏك ىخهّؽ جْ جصو جْ ةٍاقة ، خاصٔحً ، كصيً ۽ زٌدگْ گذارڻ جْ ڍٌگ کْ اجاگر يرك ، اىث ىصهيَ ءِ ادٌْ جاٌدار جْ يردار ۽ اجحاد جّ ىذاؾ ةٔاـ ئّ قّٓ آُْ